کد مطلب:47452 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:19

گنجینه پرسمان » قرآن

نفس مطمئنه، از ديدگاه قرآن، به چه نفسي ميگويند.

روح و نفس انسان، به تناسب رشد خود، نامهاي مختلفي دارد; مثلاً آن جا كه نفس، انسان را بر گناه، ملامت و سرزنش ميكند، نفس لوّامه و ملامتگر، نام ميگيرد، و اگر همين روح و نفس، به درجاتي از قرب الهي برسد كه به اطمينان نايل شود، به آن، نفس مطمئنه ميگويند. قرآن مجيد ميفرمايد: يَـََّأَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَغنَّة # ارْجِعِيَّ إِلَيَ رَبِّكِ رَاضِيَةً مَّرْضِيَّةً ;(فجر،27و28) اي روح آرام يافته! به سوي پروردگارت باز گرد، در حالي كه، هم تو از او خشنودي و هم او از تو خشنود است.

منظور از نفس در اين جا، همان روح انساني است و تعبير به مطمئنه، اشاره به آرايشي است كه در پرتو ايمان، در نفس پيدا و حاصل ميشود، چنان كه قرآن ميفرمايد: أَلاَبِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَغنُّ الْقُلُوبُ ;(رعد،28) بدانيد كه تنها با ذكر خدا، دلها آرام ميگيرد.(تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 26، ص 476، دارالكتب الاسلامية.)

آنچه از سياق اين آيه، يعني مقابل قرار گرفتن اين نفس، با اوصافي كه براي آن بيان شده، بر انساني كه در آيات قبلي آمده، استفاده ميشود، اين است كه، نفس مطمئنه، نفسي است كه با علاقهمندي و ياد پروردگارش، سكونت يافته و بدان چه او راضي است، رضايت ميدهد و در نتيجه، خود را بندهاي ميبيند، كه مالك هيچ خير و شري و نفع و ضرري، براي خود نيست. و از صراط مستقيم، منحرف نميشود، نه به افراط و نه به تفريط.(تفسير الميزان، علامه طباطبايي، ترجمه موسوي همداني، ج 2، ص 668، بنياد فكري و علمي علامه طباطبايي.)

خلاصه آن كه، نفس مطمئنه، مرحلهاي از تكامل و رشد روح است كه انسان، به اطمينان و آرامش ميرسد و راضي به رضاي الهي ميشود و خود را در مقابل خدا، هيچكاره ميبيند.